Do pobrania: obrazki kontrastowe dla malucha

Nasze postrzeganie świata różni się od tego, jak postrzega go malutkie dziecko. Przychodząc na świat, twój maluszek nie ma jeszcze w pełni wykształconego zmysłu wzroku, gdyż w czasie życia płodowego nie działają na niego praktycznie żadne bodźce wzrokowe. Po porodzie mruży więc powieki, odwraca główkę od źródła światła, jego oczy przez jakiś czas są nadwrażliwe. Co ciekawe, już po kilku minutach zauważa twoją twarz, ale dopiero za jakiś czas zacznie skupiać na niej wzrok i zwracać większą uwagę na jej poszczególne elementy.

Co widzi maluszek?

Na razie widzi dość wyraźnie jedynie przedmioty, które znajdują się od niego w odległości około 20-30cm. Wszystko inne jest zamazane. Nie odróżnia jeszcze kolorów, widzi w różnych odcieniach szarości. To ograniczone widzenie chroni go przed nadmiarem bodźców i pozwala na stopniowe, bezpieczne poznawanie świata. Między pierwszym a trzecim miesiącem życia jego pole widzenia poszerzy się z około 37cm do około 3m. Umiejętności takie jak spostrzeganie kształtu, barwy i jasności, wyodrębnianie elementów z tła będą rozwijać się u niego stopniowo. Przykładowo, w wieku 9 tygodni czułość na kontrast stanie się u dziecka dziesięć razy dokładniejsza w porównaniu do pierwszych dni życia i będzie prawie tak dobra, jak u osoby dorosłej.


Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley pokazują, że już dwutygodniowe niemowlęta reagują na kolory i odróżniają czerwony obiekt od zielonego. Wyraźnie preferują kolor biały, czerwony i żółty, nie przepadają za czarnym, niebieskim i zielonym. Warto jednak pamiętać, że ich umiejętności nie są jeszcze takie jak u osób dorosłych, nie potrafią dostrzec subtelnych różnic pomiędzy podobnymi kolorami, na przykład nie odróżniają czerwonego od pomarańczowego.

Stymulacja wzroku dziecka

Pierwsze tygodnie

Aktywność wzrokowa we wczesnym niemowlęctwie powoduje utrzymanie aktywności komórek mózgowych na wysokim poziomie. Warto stymulować rozwój wzroku u zdrowego dziecka, ale należy to robić z umiarem i pamiętać, że nie da się go przyspieszyć. U noworodka, którego rozwój jest zakłócony, taka stymulacja staje się niezbędna. Noworodki, które po urodzeniu przebywają w inkubatorze, mają mniej możliwości ćwiczenia funkcji wzrokowych, ich wzrok potrzebuje więcej czasu, by zacząć funkcjonować prawidłowo. Co więcej, aktywne spostrzeganie jest podstawowym etapem rozwoju inteligencji oraz uczenia się komunikacji językowej, pozytywnie wpływa na rozwój ruchowy.

Planując zabawę ze swoim dzieckiem zawsze zwróć uwagę na jego rytm snu i czuwania – dziecko musi być najedzone, mieć suchą pieluszkę, powinno wygodnie leżeć, a ubranko nie może krępować jego ruchów. Pierwsze zabawki twojego dziecka powinny być przede wszystkim bodźcami wzrokowymi. Od około 4-6 tygodnia życia możesz używać biało-czarnych kart z rysunkami, a także odpowiednich, kontrastowych książeczek i zabawek w żywych kolorach: czerwonym (tak, maleństwa preferują jaskrawo czerwoną szminkę na ustach mamy), żółtym, zielonym i niebieskim. Aby ułatwić ich spostrzeganie, dobieraj kolory na zasadzie kontrastu. Twoje dziecko na pewno zwróci uwagę na proste rysunki i wzory, wyraźnie zaznaczone kontury, doceni elementy raczej o większych niż mniejszych rozmiarach.

Warto umieszczać biało-czarne ilustracje po prawej lub po lewej stronie, a nie bezpośrednio nad główką dziecka. Warto także pomalutku zbliżać i oddalać obrazki od twarzy szkraba. Podczas takiej zabawy zauważysz, że już miesięczne dziecko patrzy najpierw na mocno skontrastowane krawędzie (przykładowo na miejsce styku barwy białej i czarnej lub czerwonej). Dzięki temu uczy się o granicach przedmiotów, co w przyszłości ułatwi mu chwytanie zabawek i nabywanie kolejnych, ważnych umiejętności. Jeden z autorów popularnego od wielu lat podręcznika z zakresu psychologii dziecka zauważa, że „gdy dzieci przesuwają wzrok po obrazku lub jego częściach zawierających liczne krawędzie, neurony mieszczące się w okolicy wzrokowej mózgu stają się aktywniejsze” (Vasta i inni, 1995, s. 237).

Na tym etapie, możesz zapomnieć o pastelowych obrazkach, choć są powszechnie dostępne i wydają się atrakcyjne dorosłym – twoje dziecko na razie ich nie doceni. Mów dziecku o tym, co widzi – w ten sposób objaśniasz mu otaczającą go, wciąż dla niego nową rzeczywistość, a także przygotowujesz je do nauki mówienia. Wszystkie te zabiegi, a także częsty kontakt wzrokowy, uśmiechanie się do dziecka, robienie minek, pogłębiają więź emocjonalną między wami.

Abyś mogła bawić się ze swoim maluszkiem, przygotowałam dla Ciebie sześć rysunków kontrastowych przedstawiających różne zwierzątka. Dostępne są do pobrania TUTAJ. Wystarczy je pobrać, nakleić na tekturę i wyciąć.

Trzy miesiące

W wieku około trzech miesięcy dziecko zaczyna reagować uśmiechem na uśmiech, a także obraca główkę za zabawką lub osobą – w ten sposób zaczyna coraz aktywniej poszukiwać informacji o świecie. Badania pokazują, że trzymiesięczne niemowlęta preferują barwę czerwoną i żółtą, gdyż stymulują one ich układ nerwowy. Co więcej, w tym wieku twój szkrab zaczyna dłużej spoglądać na obrazki, na których elementy są zagęszczone. Przykładowo, chętnie patrzy na elementy twarzy, takie jak: oczy, nos, usta. Zaczyna dokładniej przyglądać się obrazkom w książeczkach i na przykład zauważa, że czarny motylek na białym tle ma także dużą czerwoną kropkę na skrzydełku.

Cztery miesiące i starsze…

Około czwartego miesiąca życia warto rozpocząć regularną przygodę dziecka z książeczkami o grubych, kartonowych stronach (o ile nie zrobiliście tego wcześniej). Kontakt z książeczkami od samego początku ma wiele powszechnie znanych zalet. Poza tym, szkrab może je także wkładać do buzi i ćwiczyć dziąsła przed wejściem w okres ząbkowania. Co prawda, dopiero niemowlę w wieku dziesięciu, jedenastu miesięcy potrafi odwracać strony w książeczkach o twardych kartkach, jednak im szybciej ma kontakt  z dostosowanymi do jego wieku obrazkami, tym chętniej ogląda je i pokazuje rodzicom; większe jest także prawdopodobieństwo, że chętniej będzie sięgał po książki w przyszłości. W połowie czwartego miesiąca życia twoje dziecko potrafi już koordynować obrazy pochodzące z obu oczu oraz zaczyna widzieć trójwymiarowo. Pięciomiesięczny szkrab potrafi utrzymać zabawkę w dłoni i skoncentrować wzrok na innym przedmiocie oraz koncentruje uwagę na ustach opowiadającego o książeczce rodzica. W wieku sześciu lub siedmiu miesięcy z zamiłowaniem zaczyna spoglądać za przedmiotem, który spadł ze stołu. Z kolei w wieku około dziewięciu miesięcy nabywa umiejętność wskazywania palcem przedmiotu (lub obrazka w książce) oraz aktywnie szuka zabawki, która zniknęła z jego pola widzenia.

W pierwszym roku życia wzrok rozwija się bardzo intensywnie, odgrywa coraz ważniejszą rolę w procesie poznawania świata. Aby twoje dziecko mogło dobrze widzieć otaczającą je rzeczywistość, potrzebuje długiego treningu oraz odpowiednich bodźców wzrokowych, dostosowanych do możliwości widzenia małego człowieka na poszczególnych etapach rozwoju.

*Tekst pochodzi z serwisu Dzieci są ważne. Oryginał dostępny jest TUTAJ.